Rośliny
Ciekawostki o karczochach
Oryginalny kwiat wśród warzyw
Karczochy są roślinami uprawianymi od tysięcy lat jako warzywo. Pochodzą z rejonów śródziemnomorskich i północnej Afryki, należą do rodziny astrowatych. Już w starożytności karczochy stosowane były jako lek na niestrawność, zaburzenia wątrobowe i nerkowe, jednak dopiero w XX w. naukowcy włoscy odkryli w ich składzie cynarynę, substancję, która w dużej mierze odpowiada za prozdrowotne właściwości karczochów. Ale przede wszystkim karczochy są pysznym warzywem, które obecne jest w tradycji kulinarnej wielu krajów. W Polsce nie są zbyt popularne, może lektura artykułu, który dla Was przygotowaliśmy zainspiruje do eksperymentów kulinarnych a może i do uprawy karczochów w przydomowych ogródkach.
1
Karczochy są roślinami wieloletnimi osiągającymi wysokość 1,5-2 m, wykształcającymi na na szczycie pędów duże głowiaste koszyczki kwiatowe. W strefie ciepłej mogą być uprawiane przez 3-4 lata a w umiarkowanej tylko w systemie rocznym.
2
Do Europy Środkowej karczochy dotarły w XVI w, do Polski sprowadziła je królowa Bona. W Polsce ze względu na długi okres wegetacji możliwa jest uprawa karczochów jedynie z rozsady, uprawiane są tylko amatorsko.
3
Pierwsze wzmianki o leczniczych właściwościach karczochów pochodzą z IV w p. n. e. Pisał o nich Teofrastus, uczeń Arystotelesa.
4
Swoje działanie lecznicze karczochy zawdzięczają obecności składników mineralnych, witamin i antyoksydantów. Ułatwiają trawienie, zwiększają wydzielanie żółci, chronią komórki wątroby, regulują poziom cholesterolu we krwi, przyspieszają usuwanie toksyn z organizmu.
5
Karczochy zawierają cynarynę, która występuje prawie wyłącznie w świeżych liściach. Substancja ta ma przede wszystkim wpływ na funkcjonowanie wątroby. Posiada właściwości żółciotwórcze i żółciopędne, dzięki czemu ułatwia trawienie pokarmów, pobudza regenerację wątroby, przeciwdziała jej stłuszczeniu. Cynaryna działa również przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie.
6
Dzięki działaniu antybakteryjnemu i przeciwzapalnemu, wyciąg z liści karczocha stosowany jest do produkcji kosmetyków dla cer trądzikowych.
7
Wyciąg z karczochów stosowany jest w leczeniu niektórych schorzeń dermatologicznych, jak łuszczyca, egzema, pokrzywka. Duża ilość witamin z grupy B zapobiega łojotokowemu zapaleniu skóry.
8
Ekstrakt z karczocha przeciwdziała stresowi oksydacyjnemu w komórkach. Karczochy są źródłem naturalnych antyoksydantów takich jak kwasy hydrocynamonowe i flawony. Kwas chlorogenowy jest "wymiataczem" wolnych rodników.
9
Karczochy skutecznie obniżają poziom cholesterolu, zwłaszcza frakcji LDL. Jest to związane z żółciotwórczymi właściwościami karczochów.
10
Inulina zawarta w karczochach pozytywnie wpływa na wiele funkcji fizjologicznych organizmu. Zmienia skład biomu jelitowego co w efekcie może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka wystąpienia wielu schorzeń, jak wrzodziejące zapalenie okrężnicy czy niektóre typy nowotworów. Inulina pomaga zachować prawidłowy poziom cukru we krwi.
11
Karczochy są warzywami niskokalorycznymi, zawierają 47,1 kcal w 100 g. Karczochy są bardzo popularnym składnikiem diet odchudzających ze względu na niską kaloryczność i bogate wartości odżywcze.
12
Częścią jadalną rośliny jest mięsiste dno kwiatowe oraz dolna część kielicha. Można spożywać karczochy zarówno na surowo jak i przetworzone, gotowane, smażone czy marynowane.
13
Karczochy dobrze komponują się z anchois, bazylią, jajkami, cytryną, parmezanem, pomidorami.
14
U osób nadwrażliwych surowe karczochy mogą wywołać reakcję alergiczną. Mogą nasilić odczyny skórne związane z ekspozycją na promieniowanie ultrafioletowe.
15
Karczochów powinny wystrzegać się osoby cierpiące na kamicę nerkową pochodzenia moczanowego.
16
Karczochy są również roślinami ozdobnymi. Po całkowitym rozwinięciu się kwiatostanów ukazują się niebieskie lub purpurowe kwiaty o miodowym zapachu. Dekoracyjne są również liście.
17
Największymi producentami karczochów na świecie są: Włochy, Egipt, Hiszpania, Maroko i Stany Zjednoczone (Kalifornia). Miasteczko Castroville w Kalifornii uznawane jest za centrum produkcji karczochów w USA. Zamieszkują je Amerykanie włoskiego pochodzenia, którzy tradycję uprawy karczochów przenieśli na amerykański grunt z Italii. Co roku odbywa się tam festiwal karczocha.
18
Karczochy inspirują także artystów. Motyw karczocha pojawia się często w ornamentach gotyckich.
19
We Włoszech z liści karczochów produkuje się alkohol o nazwie Cynar.
