Rośliny
Ciekawostki o szparagach
Jedno ze zdrowszych i smaczniejszych wiosennych warzyw
Szparagi cenione są od lat, zwłaszcza w kuchni francuskiej, włoskiej, hiszpańskiej, niemieckiej a ostatnio cieszą się coraz większym uznaniem także w Polsce. Znane są już od ponad 5 tys. lat. Dla starożytnych Egipcjan, Rzymian i Greków były przysmakiem, afrodyzjakiem, symbolem fallicznym. Chińczycy wykorzystywali szparagi do łagodzenia bólów stawowych a nawet do leczenia niepłodności. W Polsce zaczęły być popularne w XVIII wieku. Sezon na nie trwa krótko, bo tylko do końca czerwca, więc aby wykorzystać ich wyśmienity smak i wartości odżywcze, warto po nie sięgnąć.
1
Szparag lekarski (Asparagus officinalis) jest byliną z rodziny szparagowatych. Jest jedynym jadalnym przedstawicielem rodzaju Asparagus.
2
Szparagi naturalnie występują w obszarze śródziemnomorskim i na terenach przyległych. Jako roślina uprawna rozpowszechnione są na całym świecie.
3
Największym ich producentem na świecie są Chiny, gdzie uprawia się je na powierzchni 70 tys. ha. Drugim producentem jest Peru z powierzchnią upraw 25 tys. ha. Powierzchnia upraw w Europie wynosi około 54 tys. ha.
4
Szparagi są bylinami co oznacza, że te same rośliny rosną rok po roku. Mogą rosnąc w tym samym miejscu 15,20 a nawet 30 lat.
5
Jako warzywo wykorzystywane są młode pędy szparagów tzw. wypustki, które pojawiają się na wiosnę. Musi minąć kilka sezonów wegetacyjnych aby móc spróbować pierwszych szparagów; rośliny muszą dorosnąć zanim będzie można przystąpić do zbiorów.
6
Szparagi dobrze rosną we wszystkich rejonach kraju, z wyjątkiem tych najcieplejszych, gdzie z powodu łagodnych zim, rośliny nie przechodzą w stan spoczynku. Stają się wtedy słabsze, obserwuje się ich zanikanie.
7
Młode pędy szparagów wyrastają ponad powierzchnię ziemi na wiosnę i są gotowe do zbioru, gdy osiągną ponad 20 cm wysokości i średnicę większą niż średnica ołówka.
8
W ofercie handlowej dostępne są szparagi białe i zielone. Są one pędami tego samego gatunku, różni je tylko sposób uprawy.
9
Szparagi białe rosną pod powierzchnią ziemi a zielone nad gruntem.
10
Szparagi nie tylko są przedmiotem konsumpcji, stosowane są także jako roślina lecznicza i ozdobna. Choć w Polsce od wielu lat szparagi nie są umieszczane w oficjalnym wykazie roślin leczniczych, najnowsze badania potwierdziły ich działanie moczopędne, ułatwiające defekację, obniżające ciśnienie krwi a także dużą zawartość witamin, soli mineralnych i przeciwutleniaczy.
11
Korzenie i kłącza szparagów zawierają asparaginę (związek organiczny z grupy aminokwasów endogennych), saponiny sterydowe, kumarynę, koniferynę, wanilinę, rutynę, olejki lotne, karotenoidy, aminokwasy i nietypowe węglowodany.
12
Szparagi są warzywem dietetycznym, zawierają 17 kcal w 100 g.
13
Mimo niskiej kaloryczności i zawartości 95% wody, szparagi zawierają sporo witamin i składników mineralnych. Są zasobne w kwas foliowy, witaminy C, E, beta-karoten, wapń, fosfor, potas a także inulinę, która jest prebiotykiem dla bakterii jelitowych.
14
Szparagi zawierają dużo puryn, które mogą powodować gromadzenie się kwasu moczowego w organizmie. Powinni na nie uważać cierpiący na dnę moczanową i kamienie nerkowe.
15
Szparagi charakteryzują się delikatnym smakiem. Dobrze komponują się z potrawami mięsnymi, rybami, drobiem i innymi warzywami.
16
U niektórych osób spożycie szparagów może powodować nadmierne wydzielanie gazów jelitowych oraz nieprzyjemny zapach moczu.
17
Prażone nasiona szparagów stanowią surogat kawy.
18
Szparag lekarski posiada dwa podgatunki. jeden z nich, Asparagus prostranus, szczególnie licznie rośnie na wybrzeżu Kornwalii, gdzie jedna z wysp półwyspu Lizard nosi nazwę wyspy Szparagowej.
