Warszawa, stolica Polski i województwa mazowieckiego, największe polskie miasto położone nad Wisłą.
Historia miasta sięga XII lub XIII wieku kiedy to powstał
historycznie najstarszy na terenach dawnej Warszawy dwór książąt mazowieckich Jazdów (obecnie Ujazdów). Powierzchnia Warszawy wynosi 517,24 km2 łącznie z Wisłą a liczba mieszkańców w 2019 roku wynosiła 1 777 972. Jest jedynym polskim miastem, którego ustrój określony jest odrębną ustawą. Warszawa jest ważnym ośrodkiem naukowym, kulturalnym, politycznym i gospodarczym. Jest drugim polskim miastem (po Lwowie) odznaczonym Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari.
1
Nazwa miasta pojawiła się w dokumentach w XIV w jako Warszewa a od XV w również jako Warszowa.
Nazwa najprawdopodobniej pochodzi od imienia Warsz, skróconej formy imienia Warcisław. Legendarna etymologia wywodzi nazwę miasta od imion Warsa i jego żony Sawy.
2
Warszawa leży w środkowym biegu Wisły, na Nizinie Środkowomazowieckiej.
Oddalona jest od Karpat i Morza Bałtyckiego o około 350 km. Jest jedyną stolicą w Europie leżącą w bezpośrednim sąsiedztwie parku narodowego (Kampinoski Park Narodowy). Miasto leży po obu stronach Wisły, w jego obrębie znajduje się ok 28 km biegu rzeki.
3
Charakterystyczna dla krajobrazu miasta jest wysoka na 6-25 m skarpa wiślana.
Stanowi ona lewobrzeżną krawędź erozyjną Równiny Warszawskiej. Na obszarze miasta znajduje się kilka wzgórz usypanych przez człowieka, m.in. Kopiec Powstania Warszawskiego, Górka Szczęśliwicka czy Kopa Cwila. Najniżej w Warszawie położonym punktem jest brzeg Wisły przy granicy z Jabłonną.
4
Pierwsze osadnictwo na terenach obecnej Warszawy sięga IX wieku.
Osady, które powstały w obecnych granicach administracyjnych Warszawy to Bródno, Kamion, Solec i Jazdów.
5
Warszawa była miejscem, w którym odbywały się elekcje królów. Pierwsza wolna elekcja miała miejsce w 1573 r na polach wsi Kamion.
W 1575 roku na polach podwarszawskiej wsi Wielka Wola odbyła się elekcja Anny Jagiellonki i Stefana Batorego. Od tego czasu Wielka Wola stała się stałym miejscem elekcji królów polskich.
6
W Warszawie do końca życia rezydowała Anna Jagiellonka.
Często przebywali tam również Zygmunt II August i Stefan Batory
7
Zygmunt III Waza w roku 1596 wybrał Warszawę jako miejsce rezydencji królewskiej.
Przeniesiono tam również z Krakowa urzędy centralne tj.urząd marszałkowski, kanclerski i podskarbiński, które zostały umieszczone w rozbudowanym po 1598 roku Zamku Królewskim. Warszawa nosiła oficjalną nazwę "miasta rezydencjonalnego Jego Królewskiej Mości"
8
W okresie panowania Sasów Warszawa przeżywała rozkwit kulturalny i artystyczny.
Przebudowano Zamek Królewski i założono Oś Saską. Stanisław Konarski założył Collegium Nobilium dla młodzieży szlacheckiej a bracia biskupi Załuscy otworzyli bibliotekę, która była jednym z największych księgozbiorów w Europie. W 1767 r powstał tam Teatr Narodowy i założono Szkołę Rycerską. W 1773 r powołano Komisję Edukacji Narodowej.
9
Za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego zwołano w Warszawie Sejm Czteroletni (1788-1792)
Natomiast 3 maja 1791 roku uchwalono konstytucję Rzeczypospolitej.
10
W 1795 r Warszawa została wcielona do Królestwa Prus.
Została zdegradowana do roli prowincjonalnego miasta. Oswobodzona przez wojska Napoleona w 1806 r, stała się siedzibą Księstwa Warszawskiego.
11
W 1815 roku podczas kongresu wiedeńskiego obrano Warszawę jako stolicę Królestwa Kongresowego.
W tym okresie powstały Aleje Jerozolimskie, wzniesiono Teatr Wielki, Pałac Staszica i Belweder.
12
W 1816 roku, dekretem cara Aleksandra I, powołany został Uniwersytet Warszawski.
Uniwersytet posiadał 5 wydziałów: teologii, prawa, medycyny, filozofii, nauki i sztuk pięknych.
13
Patriotyczne środowiska warszawskie przygotowywały powstania narodowowyzwoleńcze.
29 listopada 1830 wybuchło powstanie listopadowe a w 1863 powstanie styczniowe.
14
W 1837 roku Warszawa utraciła tytuł miasta stołecznego.
Po upadku powstania styczniowego zniesiono Sejm, wojsko polskie, konstytucję, konfiskowano dobra, zsyłano na Syberię, zamknięto Uniwersytet i Towarzystwo Przyjaciół Nauk, wprowadzono stan wojenny.
15
W drugiej połowie XIX w, Warszawa stała się ważnym węzłem kolejowym na przecięciu europejskich magistral kolejowych.
Powstała Kolej Warszawsko-Wiedeńska, Warszawsko-Petersburska, Warszawsko-Terespolska, Kolej Nadwiślańska.
16
Od 1856 roku na szeroką skalę zaczęto stosować oświetlenie gazowe, w miejsce wcześniej stosowanych lamp olejowych.
17
W latach 1859-1864 wybudowano pierwszy stalowy most na Wiśle - most Kierbedzia.
18
W kamienicy przy ulicy Próżnej 10, w 1881 roku, amerykańskie towarzystwo International Bell Telephone uruchomiło pierwszą centralę telefoniczną.
19
W 1883 roku rozpoczęto budowę jednego z najnowocześniejszych w Europie systemów wodociągów i kanalizacji.
Była to inicjatywa prezydenta miasta Sokratesa Starynkiewicza według projektu Williama Lindleya.
20
W 1862 roku powstało Muzeum Narodowe.
21
W 1897 roku Warszawa liczyła 626 tys. mieszkańców i była największym po Petersburgu i Moskwie miastem Cesarstwa Rosyjskiego.
22
Podczas I wojny światowej wycofujące się na wschód wojska rosyjskie wysadziły 5 sierpnia 1915 roku wszystkie cztery warszawskie mosty.
Most Kierbedzia, Poniatowskiego oraz dwa mosty przy Cytadeli.
23
W 1918 roku Warszawa stała się stolicą II Rzeczypospolitej.
11 listopada 1918 r Rada Regencyjna przekazała Józefowi Piłsudskiemu władzę wojskową a parę dni później również pełnię władz cywilnych i naczelne dowództwo sił zbrojnych.
24
W 1939 roku Warszawa liczyła 1 mln 350 tys mieszkańców.
Szczególne zasługi dla rozwoju stolicy położył komisaryczny prezydent Stefan Starzyński.
25
W 1939 roku Warszawa była największym skupiskiem Żydów w Europie.
Zorganizowane przez AK w ramach akcji "Burza", trwało 63 dni, oprócz powstańców z okupantem bohatersko walczyła też znaczna część ludności cywilnej.
27
Po wojnie rozważano przeniesienie zniszczonej stolicy do Krakowa, Łodzi lub Poznania.
28
Formalnie, Warszawa została uznana za stolicę w 1952 roku.
Choć mówi się, ze Warszawa jest stolicą Polski od 1596 roku, nie do końca jest to prawdą. Wtedy przeniesiono tylko króla z dworem do Warszawy i uczyniono zeń miasto rezydencjonalne Jego Królewskiej Mości. Warszawę ogłoszono stolicą Polski dopiero w 1918 roku,natomiast formalny zapis o jej stołeczności pojawił się dopiero w 1952 r w Konstytucji PRL.
29
Herbem m.st. Warszawy jest wizerunek syreny - Warszawska Syrenka
Wzór herbu został przyjęty w 1937 r i zatwierdzony w styczniu 1938
30
Barwami m.st. Warszawy są kolory: żółty i czerwony.
Zostały wprowadzone w 1938 r wraz z nowym wzorem herbu.
31
Codziennie o 11.15 z Wieży Zegarowej (Zygmuntowskiej) Zamku Warszawskiego na trzy strony świata grany jest hejnał warszawski.
17 września 1939 roku podczas bombardowania zegar zatrzymał się właśnie o tej godzinie.
32
Najgęściej zaludnioną dzielnicą Warszawy jest Ochota a najrzadziej - Wawer.
Ochota - 8516 osób/km2 , Wawer - 969 osób / km2 Średnia dla całego miasta wynosi 3437 osób/km2
33
W Warszawie znajduje się najwęższy budynek świata czyli Dom Kereta.
Stoi między przedwojenną kamienicą na Żelaznej i peerelowskim blokiem na Chłodnej, na Woli. W szczelinie między nimi architekt Jakub Szczęsny stworzył w pełni funkcjonalną instalację artystyczną, w której mogą mieszkać i tworzyć zaproszeni artyści. Pierwszym lokatorem był Edgar Keret, izraelski pisarz polskiego pochodzenia. Dom w najszerszym miejscu ma 152 cm a w najwęższym 92 cm.
34
Warszawa posiada 82 parki.
Parki i tereny zieleni urządzonej zajmują 8% powierzchni Warszawy. Najstarszymi parkami są Ogród Saski, Ogród Krasińskich, Łazienki i park w Wilanowie.
35
Najstarszą nekropolią Warszawy są Stare Powązki.
Najsłynniejszy cmentarz Warszawy został założony pod koniec XVIII w. Do dziś jest miejscem pochówku znanych i zasłużonych Polaków. Szacuje się, że spoczywa tam milion osób.
36
Tata Tasiemka i Doktor Łokietek - słynni gangsterzy przedwojennej Warszawy.
Kierowali szajką terroryzującą tragarzy, rzeźników i kupców na Kercelaku, nieistniejącym dziś, ogromnym targowisku przedwojennej Warszawy.
37
Na terenie parku Marszałka Edwarda Rydza Śmigłego (park Na Książęcem) znajduje się podziemna rotunda Elizeum.
Usytuowana jest w stoku Skarpy Wiślanej. Jest budowlą w typie maison de plaisance (dom przyjemności). Założona przez podkomorzego Kazimierza Poniatowskiego, brata króla, powstała w latach 1776-1778. Obiekt wymaga kosztownego remontu. Obecnie miejsce to stanowi ważne w skali regionu zimowisko nietoperzy, znajdujące się na liście najważniejszych europejskich zimowisk nietoperzy.
