48 ciekawostek o Norwegii
Norwegia jest olbrzymim krajem ze stosunkowo małą liczbą ludności. Jest jednym z najmniej zaludnionych krajów w Europie. Znana jest ze swoich wyjątkow ...
Szwecja jest dużym skandynawskim krajem, trzecim pod względem wielkości w Unii Europejskiej i piątym w Europie.
Pomimo swojego położenia klimat Szwecji jest umiarkowany a temperatury dość łagodne, warunki takie kraj ten zawdzięcza przynoszącemu w te rejony masy ciepłej wody prądowi zatokowemu Golfsztrom.
Ponad 2/3 kraju pokrywają lasy, w większości iglaste, które są domem dla całej masy bogatej fauny.
Szwecja dba o ochronę środowiska, ponad połowa energii elektrycznej pochodzi tu z odnawialnych źródeł energii, Tylko 1% odpadów trafia na wysypiska śmieci, reszta jest przetwarzana.
W obecnej formie kraj funkcjonuje od 6 czerwca 1523 roku kiedy Szwecja zerwała unię kalmarską z Danią i Norwegią a królem wybrano Gustawa I Wazę.
Najstarsze wzmianki o mieście pochodzą z roku 1252, prawdopodobnie w tym czasie zaczęło zyskiwać na znaczeniu i dynamicznie się rozwijać. Sztokholm stał się oficjalną stolicą Szwecji w 1634 roku.
Według legendy pochodzącej z XII wieku, symbol złotego krzyża ukazał się na niebie królowi Szwecji, Erykowi IX Jedvardssonowi podczas I krucjaty szwedzkiej przeciw pogańskiej Finlandii w 1157 roku. Król uznał to za znak od Boga i kazał umieścić symbol na swoich sztandarach.
Dużo bardziej prawdopodobne jest, że flaga powstała w czasie rządów króla Karola VIII Knutssona czyli pomiędzy 1448 a 1470 rokiem.
Jest piątym co do wielkości państwem Europy i pięćdziesiątym piątym na świecie. Zajmuje powierzchnię 450,295 km2.
Jest krajem wyżynnym o średniej wysokości 276 m n.p.m., natomiast góry zajmują jedynie 2,6% powierzchni kraju.
Za łagodny klimat Szwecji odpowiada prąd morski - Golfsztrom. Nie oznacza to jednak, że w Szwecji nie zdarzają się bardzo mroźne dni, najniższa zanotowana temperatura w miejscowości Vuoggatjålme wynosiła −52.6 °C.
W Szwecji może być również bardzo upalnie, rekordową temperaturę +38 °C zanotowano w lipcu 1944 roku w miejscowości Målilla.
Narodowym zwierzęciem jest łoś euroazjatycki (Alces alces). Szwedzkim symbolem jest również kos zwyczajny (Turdus merula). Na narodową roślinę Szwedzi wybrali brzozę brodawkowatą (Betula pendula).
Szwecja istnieje od około 970 roku a jej pierwszym królem, którego istnienie można potwierdzić historycznie był Eryk Zwycięski. Jego żoną była Sygryda Storråda, która mogła być córką Mieszka I.
Po tym jak Eryk Pomorski został zmuszony do zrezygnowania ze szwedzkiej korony, zbiegł na Gotlandię, gdzie został piratem i łupił statki towarowe na Morzu Bałtyckim.
Kariera piracka trwała od około 1443 do 1449 roku, kiedy Gotlandia została zaatakowana przez Szwedów. Udał się na Pomorze, gdzie przejął rządy po swym stryjecznym bracie, księciu Bogusławie IX. Na swoją rezydencję wybrał Darłowo.
Na zamku w Darłowie można obejrzeć rzeźbę przedstawiającą zdetronizowanego króla Szwecji. Domena publicznaNie była to pierwsza wizyta Eryka w Darłowie, gdyż właśnie w tym mieście przyszedł na świat w 1382 roku. Tutaj został również pochowany.
W tym celu toczyła wojny z Danią, Polską i Rosją.
W 1655 roku szwedzka armia napadła na Polskę. Wojna trwała 5 lat i spustoszyła tereny Rzeczpospolitej a zakończyła się zawarciem pokoju w Oliwie w 1660 roku.
Jest to gazeta rządowa, której założycielką była królowa szwedzka Krystyna Wazówna. Jest wydawana nieprzerwanie od 1645 roku. Początkowo gazeta nosiła nazwę Ordinari Post Tijdender i była wydawana raz w tygodniu. Po połączeniu z gazetą Inrikes Tidningar w 1821 roku była wydawana pod nazwą Post-och Inrikes Tidningar.
Fragment pierwszej strony gazety z 9 kwietnia 1645 roku. Domena publicznaOd roku 2000 jest wydawana wyłącznie w wersji online. Uruchomiono również cyfrowe archiwum, gdzie dostępne są wydania z lat 1771 - 1860.
Szwecja jest więc domem dla 32% wszystkich gatunków żyjących w Europie.
Lasy liściaste i mieszane występują wyłącznie w południowej części kraju, im dalej na północ, tym warunki robią się surowsze a drzewa liściaste ustępują miejsca bardziej odpornym na zimno i śniegi drzewom iglastym. W szwedzkiej tajdze dominują sosna i świerk.
Północno-zachodnia część kraju jest w większości pozbawiona drzew ponieważ teren ten zajmują Góry Skandynawskie.
Najdłuższa jest granica z Norwegią (1617 km) i Finlandią (589 km). Szwecję z Danią łączy długi na 7845 metrów most przebiegający nad cieśniną Sund.
Widoczny na zdjęciu most znajduje się częściowo na terenie Szwecji a częściowo Danii. Sztuczna wyspa oraz podwodny tunel prowadzący w kierunku Danii znajduje się już poza szwedzką granicą. Nick-D / CC BY-SA 4.0Sztuczna wyspa Peberholm ma długość 4050 metrów a podwodny tunel Drogdentunnelen - 3510 metrów.
Jeszcze w 1900 roku średnia długość życia wynosiła około 55 lat, obecnie wynosi 83,33 roku. Daje to Szwecji 13 miejsce na świecie.
Najgęściej zaludniony jest region Stockholm, odpowiada on również za około 1/3 PKB Szwecji. Jest również w pierwszej 10 regionów w Europie o najwyższym PKB na mieszkańca. Gęstość zaludnienia regonu to 360 osób na kilometr kwadratowy.
Najmniej zaludnionym regionem jest Norrbotten, który położony jest najdalej wysuniętej na północ części kraju a 2/3 jego powierzchni położone jest za północnym kołem podbiegunowym. Gęstość zaludnienia wynosi 2,6 osoby na kilometr kwadratowy. Na terenie Norrboten żyje około 250 tysięcy reniferów.
Jego uprawnienia są niewielkie i były uszczuplane na przestrzeni ostatnich wieków na rzecz formujących się instytucji państwowych takich jak rząd czy parlament.
Obecnie królem Szwecji jest Karol XVI Gustaw a jego następczynią księżniczka Wiktoria Bernadotte.
Tereny zurbanizowane zajmują około 1,5% powierzchni kraju. Najgęściej zaludniona jest środkowa i południowa część kraju. Średnia gęstość zaludnienia Szwecji to 25 osób na kilometr kwadratowy.
Pierwszy nieformalny zjazd Riksdagu odbył się już w roku 1435, status formalny zyskał w 1527 roku. W 1866 roku Riksdag przekształcono w parlament dwuizbowy i w takiej formie funkcjonował do roku 1969 kiedy to znów przekształcono go w instytucję jednoizbową.
Parlament obraduje w budynku o nazwie Riksdagshuset. Neoklasycystyczny gmach powstawał w latach 1897 - 1905.
Oficjalne otwarcie gmachu parlamentu nastąpiło 11 stycznia 1905 roku. Yvonne Larsson / Flickr / CC BY-NC-ND 2.0Przed wzniesieniem Riksdagshuset szwedzki parlament obradował w budynku Gamla riksdagshuset, gdzie obecnie mieści się Sąd Apelacyjny w Sztokholmie.
Dziewicze lasy występują jedynie na najbardziej wysuniętych na północ górskich rejonach.
Szczyt położony jest w szwedzkiej Laponii około 150 kilometrów za północnym kołem podbiegunowym.
Jezioro Wener jest trzecim pod względem wielkości jeziorem europejskim. Głębokość maksymalna zbiornika wynosi 106m a średnia 27m.
W Szwecji znajduje się 95 700 jezior o wymiarach powyżej 100x100 m.
Agencja Naturvårdsverket powstała w 1967 roku i odpowiada bezpośrednio przed Szwedzkim Ministerstwem Środowiska.
Od 1990 roku agencja przyznaje Nagrodę Fotografa Przyrody Roku (Årets naturfotograf). Oprócz tytułu, zwycięski fotograf otrzymuję nagrodę wysokości 25 tysięcy koron oraz możliwość wystawienia swojej pracy w Szwedzkim Muzeum Historii Naturalnej w Sztokholmie.
Ponad 18% społeczeństwa to ateiści, około 11% nie zaprząta sobie religią głowy a ponad 4% to agnostycy.
Dołączyła do wspólnoty 1 stycznia 1995 roku, jednak nie weszła do strefy Euro.
Pary jednopłciowe mogą również od 2003 roku adoptować dzieci a od 2009 brać ślub.
Walutę wprowadzono w 1873 roku, zastąpiła wtedy talara szwedzkiego tzw. riksdalera. Jedna korona to 100 öre.
W obiegu znajdują się obecnie banknoty 20, 50, 100, 200, 500 i 1000 koron. Źródło: riksbank.seKażdy z banknotów przedstawia postać zasłużoną dla Szwecji:
