Ciekawostki o Łosiu euroazjatyckim

Do rodziny jeleniowatych, zwanych również pełnorożcami, należą zwierzęta o kostnym, pełnym porożu. Poroże jest kostnym tworem wyrastającym z kości czołowej możdżeni (parzysty wyrostek) na głowie samców jeleniowatych (wyjątkiem jest renifer, u którego poroże wyrasta również u samic oraz jelonek błotny, u którego poroże w ogóle nie występuje). Poroże zrzucane jest i nakładane corocznie, jest orężem niezbędnym bykowi (samiec jeleniowatych) do obrony i w walce o samice podczas godów.

Przedstawicielami jeleniowatych są m.in. renifer tundrowy, jeleń szlachetny, sarna europejska, łoś euroazjatycki, daniel zwyczajny, jeleń wschodni, mulak białoogonowy, mundżak indyjski.

Żyją zarówno na równinach jak i w górach.

Żyją zwykle w stadach, samce niektórych gatunków, zwykle starsze, wybierają samotniczy tryb życia.

Największe ich skupiska występują na Półwyspie Skandynawskim, leśnych obszarach Syberii, w Kanadzie i na Alasce. W Polsce spotykany jest na Pojezierzu Mazurskim, Nizinie Mazowieckiej, Podlasiu i w Puszczy Białowieskiej, a przede wszystkim w Puszczy Kampinoskiej (Kampinoski Park Narodowy w swoim logo umieścił wizerunek łosia).

Pojedyncze, wędrujące osobniki można spotkać na terenie całego kraju.

Łoś euroazjatycki jest największym współcześnie żyjącym gatunkiem ssaka kopytnego, charakteryzującym się okazałym porożem i wyjątkowo długimi kończynami.

Łoś występujący w Polsce jest podgatunkiem A. a. alces (łoś europejski). Jest on największą żyjącą w Polsce zwierzyną łowną.
W naszym kraju jest zwierzęciem rzadkim i objętym całorocznym okresem ochronnym. Po II wojnie światowej łosie w Polsce były na skraju wyginięcia, przetrwały tylko na Podlasiu, w okolicach Rajgrodu. Sytuacja uległa zmianie dzięki wprowadzeniu w 2001 roku moratorium na odstrzał łosi. Jaka jest obecnie ich liczba w kraju, dokładnie nie wiadomo. Przypuszcza się, że może ich być około 27 tysięcy.

Europejskie rysunki i malowidła naskalne wskazują, że na łosie polowano już w epoce kamienia łupanego. Jedne z najwcześniejszych polowań na te zwierzęta odbywały się w północnej Europie, o czym świadczą wykopaliska w Alby (Szwecja), gdzie w drewnianych chatach datowanych na około 6 tys. lat p.n.e. znaleziono poroże łosia. W Skandynawii odnaleziono też liczne pozostałości po wymyślnych dołach-pułapkach sprzed 4 tys. lat p.n.e., w które łapano te zwierzęta.

Długość jego ciała wynosi 2,4-3,1 m (samiec jest większy od samicy). Wysokość w kłębie to 1,5 -2,34 m, a masa ciała samca (byka) wynosić może od 540 do 740 kg, samica (łosza, klępa) jest niższa i lżejsza, osiąga masę około 400 kg. Największy zanotowany osobnik, znaleziony w 1897 roku mierzył 2,34 m, ważył 825 kg, a jego poroże miało rozpiętość 199 cm.

Za największy uchodzi alaskański podgatunek gigas, u którego możliwa jest wysokość do 2,3 m oraz waga do nawet 1,1 tony.

Temperatury rzędu -50°C nie są dla niego problemem, natomiast powyżej +10°C zaczyna przeżywać stres cieplny i szuka wtedy ochłody w wodzie, w której może przebywać nawet kilka godzin. Bardzo dobrze pływa i nurkuje, pod wodą może przebywać do 50 s.

Jego górna warga jest szeroka, wydłużona, ruchliwa i mięsista - pełni rolę chwytną. Skośne nozdrza skierowane są do dołu. Oczy są małe (łoś słabo widzi), dobrze rozpoznaje zmiany natężenia światła (brzask i zmierzch), uszy o długości do 26 cm są spiczasto zakończone. Szyja łosia jest krótka i masywna, umożliwia mu obracanie głowy w szerokim zakresie.

Pod łbem na szyi zwisa narośl tłuszczowa z długim czarnym włosem, tzw. broda. Na grzbiecie w okolicy kłębu widoczny jest garb.
Nogi łosia są bardzo długie i silne. Zakończone są potężnymi, szeroko rozsuwalnymi racicami, które ułatwiają zwierzęciu chodzenie po błotnistym terenie, mokradłach i śniegu bez zapadania się.

Łopaty wykształcają się u samców około 5 roku życia, choć niektóre osobniki ich nie wykształcają. Samce z łopatami to łopatacze, a te bez łopat to badylarze (ta forma jest częściej spotykana u polskich łosi). Dobrze wykształcone poroże może osiągać do 1,2 m długości przy rozpiętości 2 m i masie do 20 kg.

Łosie zrzucają poroże po okresie godowym, starsze osobniki w listopadzie, a młodsze w grudniu i styczniu.