Rośliny
Ciekawostki o borówce amerykańskiej
Smaczne, wartościowe owoce
Borówka amerykańska to bardzo smaczny owoc, chętnie spożywany przez wszystkich. Dzięki swoim wartościom odżywczym zaliczana jest do tzw. superfoods i nazywana królową antyoksydantów. Jest nie tylko wartościową rośliną sadowniczą, ale także krzewem ozdobnym, zwłaszcza jesienią, gdy jej liście przebarwiają się na kolor pomarańczowy i czerwony.
1
Borówka wysoka, pospolicie zwana borówką amerykańską bądź niebieską jagodą, jest rośliną wieloletnią z rodziny wrzosowatych. Wrzosowate są rodziną roślin krzewinkowych, krzewiastych lub drzew z rzędu wrzosowców. Rodzina obejmuje około 4 tys. gatunków skupionych w 126 rodzajach. Wrzosowate występują na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy, sięgając głęboko w strefę arktyczną i subantarktyczną. Rośliny te preferują siedliska z kwaśnym podłożem. Do polskiej flory należy 12 gatunków wrzosowatych, w tym rośliną o największym znaczeniu użytkowym jest borówka wysoka (amerykańska).
2
Pochodzi z Ameryki Północnej, ale rozprzestrzeniła się w naturalnym środowisku wielu innych krajów, jak: Japonia, Nowa Zelandia, Wielka Brytania, Niderlandy i in. W bardzo wielu krajach jest uprawiana, także w Polsce.
3
W naturalnych warunkach rośnie najczęściej na wilgotnych lub mokrych, umiarkowanie kwaśnych torfowiskach, wokół bagien i jezior oraz na osłoniętych od wiatrów stokach. Rodowód borówki wysokiej jest imponujący, bowiem ślady tych roślin znaleziono w pokładach geologicznych okresu kredowego - 65 mln lat temu.
4
Borówka amerykańska najprawdopodobniej przywędrowała na tereny obecnych Stanów Zjednoczonych z Ameryki Południowej przez Wyspy Karaibskie i wybrzeża Atlantyku. Przemawia za tym fakt, że borówka ogałaca się na zimę, a według naukowców, wszystkie formy borówek zrzucające w klimacie umiarkowanym liście, pochodzą od ich drzewiastych form tropikalnych.
5
Borówka wysoka została wyselekcjonowana w Stanach Zjednoczonych na początku XX wieku. Prace hodowlane rozpoczęły się jeszcze w wieku XIX, gdy wraz z uprzemysłowieniem i powiększaniem się miast i ilości mieszkających w nich ludzi, rosło zapotrzebowanie na owoce leśne. Odkryto, że sukces w uprawie borówek związany jest z kwasowością podłoża. Następnie pracowano nad wyselekcjonowaniem form wielkoowocowych, nad rozmnażaniem sadzonek i tajnikami ich zapylania. Prace hodowlane cały czas są kontynuowane i w ich wyniku powstają ciągle nowe odmiany.
6
Największym producentem borówki amerykańskiej są Stany Zjednoczone. Ale produkuje się ją na całym świecie: w Europie, Australii, Chile, Japonii, Nowej Zelandii. W Europie największymi amatorami borówek są Niemcy, Holendrzy i Skandynawowie.
7
W latach 2002-2007 Polska znalazła się na trzecim miejscu w świecie w produkcji borówki amerykańskiej, po USA i Kanadzie. Produkowaliśmy jej 18 tys. ton. W 2016 roku zajmowaliśmy czwartą pozycję w rankingu (po USA, Kanadzie, Meksyku), z produkcją na poziomie 15 tys. ton. Polska jest liderem w Europie w produkcji borówki amerykańskiej. W polskich szkółkach produkuje się ponad 11 mln sztuk sadzonek i cała ta produkcja wykorzystywana jest do zakładania nowych plantacji. Ciągle przybywa na świecie konkurentów, produkcja intensywnie rozwija się w Chile, Peru i Argentynie, a specjaliści z Interernational Blueberry Organization twierdzą, że najwięcej nasadzeń przybywa w Hiszpanii, Maroko i Peru, gdzie zbiory trwają przez cały rok.
8
Borówka wysoka jest krzewem dorastającym do 2,5 m wysokości. Posiada silnie rozgałęziające się pędy, eliptyczne, całobrzegie (u niektórych odmian płytko ząbkowane), skórzaste liście i kwiaty zebrane w grona. Białe kwiaty kwitnące od kwietnia do maja zapylane są przez pszczoły i trzmiele.
9
Owocem jest jagoda pozorna (nie powstaje wyłącznie ze ścian zalążni słupka, lecz także z innej części kwiatostanu). Owoce dojrzewają od połowy lipca do września. Wyglądem przypominają borówkę czarną (popularną jagodę leśną), są od niej dużo większe, podobne w smaku i nie posiadające barwiącego intensywnie soku. Kolor skórki jest ciemnoniebieski z woskowym nalotem.
10
Borówka amerykańska pełna jest cennych składników odżywczych pozytywnie wpływających na pracę naszego organizmu. Owoce zawierają szereg witamin (A, B, C, D, K, E, PP), a także minerały takie jak cynk, miedź, selen, magnez, potas, żelazo oraz wapń. Zawierają również błonnik pokarmowy (3,5 grama w 100 gramach owoców) oraz pektyny.
11
Borówka amerykańska to królowa antyoksydantów. Posiada ich najwięcej spośród wszystkich owoców i warzyw, dzięki czemu chroni przed wolnymi rodnikami. Głównym antyoksydantem są flawonoidy, a wśród nich antocjany, stanowiące dodatkowo pigment nadający owocom kolor.
12
Jedząc borówki amerykańskie osiągamy konkretne korzyści zdrowotne. Należą do nich:
- obniżenie ciśnienia krwi i zmniejszenie ryzyka chorób serca
- poprawienie pamięci i możliwości umysłowych
- zmniejszenie insulinooporności i zapobieganie cukrzycy
- zwalczanie infekcji układu moczowego
- poprawianie regeneracji mięśni po treningu
- zapobieganie chorobom nowotworowym
- dbanie o zdrowe oczy
13
Wartość energetyczna 100 gramów borówki amerykańskiej wynosi 57,4 kcal. Jej indeks glikemiczny wynosi 55, co jest wynikiem średnim.
14
Najlepiej jest spożywać świeże owoce, gdyż posiadają wtedy najwięcej cennych substancji. Poddane działaniu wysokiej temperatury tracą prawie 80% cennych składników, a mrożone zachowują prawie wszystkie. Suszenie też pozbawia je znacznej części właściwości.
15
Dzięki swoim właściwościom owoce borówki amerykańskiej zaliczane są do superfoods.
16
Uprawa borówki wysokiej nie jest skomplikowana, można ją uprawiać w przydomowych ogródkach, a nawet w pojemnikach na balkonie czy tarasie. Odpowiednio pielęgnowany krzew może dawać owoce nawet przez dwadzieścia lat.
17
W czasie II wojny światowej brytyjscy piloci RAF-u jedli bardzo dużo borówki amerykańskiej, aby poprawić wzrok i lepiej widzieć po zmierzchu i w nocy. 
