Geografia

Ciekawostki o jesieni

Znaleźliśmy 15 ciekawostek na temat jesieni

Wielobarwna pora roku

Jesień to pora roku, którą się albo lubi albo nienawidzi. Niektóre jej aspekty urzekają: ciepła słoneczna pogoda, feeria barw na drzewach i krzewach, babie lato. Gorzej, gdy pokazuje swoje smutniejsze oblicze w postaci ulewnych deszczy, silnego październikowego wiatru i chłodu. Poza tym jest to okres przemijania, który wywołuje smutek, nostalgię i napawa depresyjnie. Często wynikiem tych nostalgicznych nastrojów bywa liryczna twórczość poetycka, malarska, muzyczna. Ale przede wszystkim jest to nieunikniona pora roku, dzięki której na wiosnę odrodzi się nowe życie.
Jesień
1
Jesień jest jedną z czterech podstawowych pór roku w przyrodzie strefy klimatu umiarkowanego.
Oznacza przejście od lata do zimy, we wrześniu - na półkuli północnej lub w marcu - na półkuli południowej, kiedy czas światła dziennego staje się zauważalnie krótszy, a temperatura znacząco spada.
2
Rozróżnia się jesień klimatyczną i astronomiczną.

Za jesień klimatyczną przyjmuje się okres w roku następujący po lecie, w którym średnie dobowe temperatury powietrza wahają się pomiędzy 15 a 5 °C.

Jesień astronomiczna rozpoczyna się od równonocy jesiennej, która trwa aż do przesilenia zimowego, co na półkuli północnej oznacza okres pomiędzy 23 września a 22 grudnia.

3
Na półkuli południowej wszystkie te zjawiska i daty przesunięte są o pół roku.
Za miesiące jesienne uznaje się tam marzec, kwiecień i maj.
4
Za miesiące jesienne na półkuli północnej uznaje się wrzesień, październik i listopad.
Podczas jesieni astronomicznej dzień jest krótszy od nocy, a ponad to z każdą kolejną dobą przybywa nocy a ubywa dnia.
5
W Europie Środkowej wyróżnia się jeszcze dwie fenologiczne pory, na które podzielona jest jesień: wczesną jesień (polecie) i jesień.

Fenologia jest nauką, która bada zależność między zmianami czynników klimatycznych, a cyklicznymi zjawiskami w przyrodzie ożywionej, takim jak kiełkowanie, kwitnienie, owocowanie, zrzucanie liści u roślin, zapadanie w sen zimowy, odloty ptaków, wystąpienie dwóch pokoleń u niektórych owadów.

Ze względu na przedmiot badań można wyróżnić fitofenologię, zoofenologie i agrofenologię.

6
Wczesna jesień jest porą, w której dojrzewa wiele owoców.
Za wskaźnikowe uważa się owoce kasztanowca zwyczajnego, derenia świdwy i ligustru pospolitego. Wczesną jesienią także wrzos osiąga pełnię kwitnienia.
7
Jesienią właściwą drzewa zaczynają przechodzić w okres zimowego spoczynku, objawiający się żółknięciem liści.
Wyznacznikiem jest tu kasztanowiec zwyczajny i brzoza brodawkowata. W czasie jesieni liście brzozy brodawkowatej w pełni opadają.
8
Fenologiczna jesień  kończy się, gdy pojawia się mróz.
Etap przejściowy pomiędzy jesienią a zimą nosi nazwę przedzimie.
9
Jesień jest okresem, w którym rośliny wieloletnie gromadzą substancje zapasowe.

Proces ten rozpoczyna się już pod koniec lata, kiedy większość gatunków drzew zmniejsza poziom aktywności, odprowadzając składniki rezerwowe z liści do pnia i korzeni.

Drzewa liściaste zrzucają liście, które i tak zimą nie mogły by prowadzić fotosyntezy. Materiały zapasowe są odprowadzone, ustaje przewodnictwo wodne, w związku z tym liść obumiera i odpada. To przystosowanie drzew wynika również z faktu, że od października wieją silne wiatry, a brak liści zmniejsza opór wiatru.

10
Liście drzew zmieniają jesienią także swą barwę, stając się kolorowe: żółte, pomarańczowe, czerwone.

W okresie jesiennego przygotowania roślin wieloletnich do zimowego spoczynku, zawarty w liściach chlorofil ulega rozkładowi na proste związki, które transportowane są w głąb rośliny i magazynowane w pniu i korzeniach.

Liście pozbawione chlorofilu stają się żółte, pomarańczowe, czerwone, gdyż w wyniku zaniku zielonego barwnika, widoczne staja się inne barwniki: antocyjany, dające barwę czerwoną, karoteny - barwa pomarańczowa i flawonoidy - barwa żółta.

11
Jesień to także okres, kiedy wiele ptaków opuszcza naszą strefę klimatyczną, przenosząc się do ciepłych krajów.
Najbardziej charakterystyczne są odloty bocianów, ale także żurawi i kaczek.
12
Jesień to czas, kiedy również ludzie przygotowują się do zimy poprzez gromadzenie zapasów.

Wszystkie produkty, które urosły i dojrzały latem bywają przetwarzane i przygotowywane do przechowywania. Wykopywane są w końcu września ziemniaki, buraki, marchew, a w lasach zbiera się grzyby, których największa różnorodność występuje jesienią.

W wiejskich społecznościach wykopki są tradycyjnie okazją do świętowania: palenia wieczorem ogniska, śpiewów i pieczenia ziemniaków. Organizowane są imprezy pod hasłem "wykopki" ale też "święto ziemniaka" lub "święto pieczonego ziemniaka".

13
Jesień to pora roku kojarzona ze smutkiem i nostalgią, która zawsze inspirowała artystów: poetów, malarzy, twórców muzyki.
O jesieni pisali m.in. Julian Tuwim, Konstanty Ildefons Gałczyński, Marian Hemar, Juliusz Słowacki. Antonio Vivaldi stworzył cykl concerti grossi "Cztery pory roku", z których trzeci nosi nazwę "Jesień" i przedstawia muzycznie opadanie liści, zawieję i słotę późnojesienną.
14
Z jesienią związane jest też babie lato.
Są to unoszone w powietrzu nici przędne wytwarzane przez młode pająki obu płci, z gatunków o niewielkich rozmiarach, zaliczanych do wielu rodzin. W Europie Środkowej zjawisko to obserwowane jest zwykle w drugiej połowie września. Potocznie okres jego występowania określany jest również jako babie lato.
15
Jesień to także dożynki - Święto Plonów, Wieńce.
Jest to ludowe święto połączone z obrzędami dziękczynnymi za ukończenie żniw i prac polowych.
Lubisz ciekawostki?

Najnowsze tematy

30 ciekawostek o Elżbiecie Bawarskiej
30 ciekawostek o Elżbiecie Bawarskiej
Cesarzowa Sisi
Elżbieta Bawarska, znana również jako Sisi, była jedną z najbardziej fascynujących postaci w historii europejskich monarchii. Jej niezwykła uroda, nie ...
18 ciekawostek o pałacu Schönbrunn
18 ciekawostek o pałacu Schönbrunn
Piękne Źródło
Pałac Schönbrunn nazywany czasem "Pięknym Źródłem, to wyjątkowy zabytek architektury wiedeńskiej i jedno z najważniejszych miejsc turystycznych w Aust ...
23 ciekawostki o Kate Middleton
23 ciekawostki o Kate Middleton
Katarzyna, księżna Walii
Kate Middleton, oficjalnie tytułowana Katarzyną, Księżną Walii, jest żoną następcy brytyjskiego tronu, księcia Wilhelma, z którym doczekała się trójki ...
14 ciekawostek o muzeum Orsay
14 ciekawostek o muzeum Orsay
Drugie po Luwrze, najczęściej odwiedzane muzeum sztuki we Francji
Muzeum d'Orsay to jedno z najważniejszych muzeów w Paryżu, które mieści się w dawnej stacji kolejowej na brzegu Sekwany. Specjalizuje się ono w sztuce ...
15 ciekawostek o Jeziorze Łabędzim
15 ciekawostek o Jeziorze Łabędzim
Jeden z najbardziej znanych na świecie spektakli baletowych
Klasyczny balet w czterech aktach, opowiadający historię miłości mierzącej się z otaczającym ją złem. Modyfikowany na wiele sposobów, w każdej wersji ...
18 ciekawostek o karobie
18 ciekawostek o karobie
Chleb świętojański - substytut kakao
Karob to inaczej szarańczyn strąkowy - Ceratonia siliqua - drzewo rosnące w klimacie śródziemnomorskim. Jest to zimozielone drzewo o ciemnozielonych s ...
24 ciekawostki o balecie
24 ciekawostki o balecie
Historia sztuki baletowej na przestrzeni wieków
Balet uznawany jest za elitarną formę sztuki, wiążącą się z mnóstwem wyrzeczeń i ciężkiej pracy, wykonywanej od najmłodszych lat. Swoją genezę miał na ...
25 ciekawostek o Karolu III
25 ciekawostek o Karolu III
Król Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z dynastii Windsorów
6 maja 2023 roku w Opactwie Westminsterskim Karol, syn królowej Elżbiety II, został koronowany na króla Zjednoczonego Królestwa. Na koronę czekał reko ...

Podobne tematy