Geografia
Ciekawostki o Grenlandii
Największa wyspa świata.
Grenlandia to wyspa geograficznie należąca do Ameryki Północnej. Historycznie i politycznie należy do Europy, stanowi autonomiczne terytorium zależne Danii.
Jest największą wyspą na świecie nie będącą kontynentem. Większa część wyspy leży poza kołem podbiegunowym północnym. Powierzchnia Grenlandii wynosi około 2,2 mln km2 i tylko niewielka część tej powierzchni zamieszkana jest przez ludzi.
Te ogromne przestrzenie sprawiają, że Grenlandia jest nietypowym, egzotycznym krajem z wszech ogarniająca ciszą, spokojem i dziewiczą naturą.
1
Klimat na wyspie jest typowo polarny. Jedynie na wybrzeżach jest subpolarny, gdyż w pobliżu zbiorników wodnych klimat jest zawsze nieco łagodniejszy niż w środku lądu.
2
Około 81% powierzchni wyspy pokryte jest lądolodem grenlandzkim. Oryginalny wygląd wyspy ukryty jest pod lodem.
3
Lodowiec pokrywający Grenlandię ukrywa prawdopodobnie najdłuższy na świecie kanion mający ponad 750 km długości. Nie jest on najgłębszy choć miejscami sięga poniżej poziomu morza, pokrywa go trzykilometrowa warstwa lodu.
4
Grenlandia jest krajem górzystym. Szczyty górskie przekraczają wysokość 3500 m.
5
Wyspa podzielona jest na pięć bardzo rozległych powierzchniowo gmin. Największą z nich jest Sermersooq i to w tej gminie znajduje się stolica Grenlandii, Nuuk. Sermersooq ma powierzchnię dwukrotnie większą od powierzchni Polski a mieszka tam niewiele ponad 20 tys. ludzi.
6
Rdzenną ludnością Grenlandii są Innuici. Grenlandczyków jest około 90% , mieszkają tam również Europejczycy, głównie
Duńczycy.
7
Grenlandczycy posługują się trzema dialektami języka grenlandzkiego. Dialekt używany na zachodnim wybrzeżu jest językiem urzędowym. Powszechnie używa się na Grenlandii również języka duńskiego i angielskiego (głównie w miastach).
8
Ludzie zamieszkiwali Grenlandię już od co najmniej 4 i pół tysiąca lat. Byli to migranci z rejonów dzisiejszej
Kanady.
9
Pierwszym Europejczykiem, który dotarł na Grenlandię był Eryk Rudy. Miało to miejsce w 982 roku. Eryk Rudy był założycielem pierwszych normańskich osad na Grenlandii. Swój przydomek zawdzięczał kolorowi włosów, znany był również jako Eryk Thorwaldsson. Pochodził z
Norwegii.
10
W XVIII wieku Grenlandia została kolonią duńską. Obecnie jest integralną częścią Królestwa Danii posiadającą autonomię od 1979 roku.
11
Najniższą temperaturą zanotowaną na Grenlandii było −69.6 °C Temperaturę odnotowano 22 grudnia 1991 roku w stacji pogodowej Klinck w środkowej części wyspy.
12
Na Grenlandii występują tundry i łąki, gdzie znajdziemy mchy, porosty, niskie krzewy, drzewa karłowate. Oczywiście roślinność występuje tylko tam, gdzie nie ma pokrywy lodowej, powyżej 80 stopnia szerokości geograficznej północnej w ogóle nie ma roślinności.
13
Na południowym wybrzeżu, w odległości około 50 km od Oceanu Atlantyckiego znajduje się dolina Qinnquadalen, chroniona przed zimnymi wiatrami z wnętrza wyspy. Jest to najcieplejsze miejsce Grenlandii, gdzie powstał naturalny las. Drzewa dorastają tam do 7-8 m wysokości. Z pośród drzew tam rosnących spotkać można :
brzozy, wierzby, jesiony, olchy.
14
Na Grenlandii można spotkać również przedstawicieli fauny.
15
Na wyspie znajduje się największy na świecie, najbardziej wysunięty na północ Park Narodowy. Założony został w 1974 roku, jego obszar to 972 tys. km2. Od 1977 roku stanowi on jeden z rezerwatów biosfery UNESCO. W parku żyje od 5-15 tys wołów piżmowych a także niedźwiedzie polarne, znajdują się tam niewielkie placówki badawcze.
16
Na wschodnich terenach Grenlandii, portugalski paleontolog odkrył szczątki dinozaura żyjącego tam ponad 200 mln. lat temu. Zwierze było drapieżnikiem o wysokości 5 m. Paleontolog odkrył także skamieniałość żółwia, będącego jednym z najstarszych okazów tego zwierzęcia jakie kiedykolwiek odnaleziono na świecie, a także skamieniałości gigantycznych salamander i ryb.
17
Na półwyspie Nuussuaq znajduje się dawna osada inuicka - Qilakitsoq, w której odkryto dobrze zachowane mumie sześciu kobiet i dwójki małych dzieci sprzed około 500 lat.
18
W pobliżu miasta IIuIissat znajduje się fiord wpisany w 2004 roku na listę UNESCO. U ujścia fiordu znajduje się najszybciej przesuwający się lodowiec świata - Sermeq Qujalleg.
19
W osadzie Qassiarsuk znajdują się ślady najstarszego osadnictwa Wikingów na wyspie. Miejsce to 1000 lat temu zostało nazwane Brattahlio.
20
Najwyższym szczytem Grenlandii jest Góra Gunnbjørna. Wysokość góry wynosi 3694 m n.p.m. Jest zarówno najwyższym szczytem Grenlandii jak i Arktyki.
Ze względu na dużą odległość od ludzkich osad, na górę rzadko wspinają się alpiniści. Najczęściej wyprawy docierają na miejsce helikopterem lub samolotem wyposażonym w płozy. Domena publiczna
Szczyt położony jest w Górach Watkinsa w środkowo-wschodniej części Grenlandii.
21
Walutą na wyspie jest korona duńska.
22
Rdzenną ludność grenlandzką Inuitów kiedyś nazywano Eskimosami. Obecnie uważana jest ona za obraźliwą, gdyż oznacza "zjadacze surowego mięsa", natomiast słowo inuit oznacza ludzie.
23
Religią dominująca na Grenlandii jest protestantyzm.
