Miasta
Ciekawostki o Toruniu
Toruń jest jednym z najstarszych, najpiękniejszych i najbardziej zabytkowych polskich miast
Niemal osiemsetletni Toruń jest jednym z kilku miast, które jako pierwsze uzyskały prawa miejskie. Jest to miasto słynące z niezwykłych zabytków uznanych przez UNESCO za kultowe dziedzictwo ludzkości, a także burzliwej i bogatej historii a przede wszystkim, znane z powodu Mikołaja Kopernika i pierników. Toruń jako ośrodek hanzeatycki w ciągu swoich dziejów odgrywał dużą rolę w kreowaniu gospodarczej, politycznej i kulturalnej historii i tradycji Europy.
1
Toruń ulokowany jest nad Wisłą i Drwęcą Jego prawobrzeżna część leży na Pomorzu a lewobrzeżna na Kujawach. Jest drugim co do wielkości miastem w województwie kujawsko-pomorskim
2
Pochodzenie nazwy miasta nie jest dokładnie znane Część historyków wywodzi ją od prasłowiańskiego słowa Tor, oznaczającego często uczęszczaną drogę. Inni natomiast uważają, że pochodzi od krzyżackiej twierdzy Thorun w Ziemi Świętej lub od słowa Thor, oznaczającego bramę, w tym przypadku bramę na Prusy.
3
Toruń pod względem liczby mieszkańców zajmuje 16 miejsce w Polsce Mieszka tam ponad 200 tys. mieszkańców.
4
Pod Toruniem działa Pomorska Specjalna Stefa Ekonomiczna
5
W Toruniu znajduje się sześć konsulatów honorowych
6
Niewątpliwym symbolem Torunia są pierniki Najsłynniejszy toruński przysmak ma ponad 700-letnią tradycję. Do wypieku używa się jedynego w swoim rodzaju miodu, który zbierany jest tylko nad Wisłą w okolicach miasta. Najpopularniejszym kształtem
pierników jest od wieków Katarzynka.
7
W czasach Rzeczypospolitej Obojga Narodów Toruń był jednym z najbogatszych i jednym z czterech największych miast Królestwa Polskiego Był miastem królewskim, hanzeatyckim, posiadał prawo składu, autonomiczne uprawnienia polityczne, prawo czynnego wyboru króla.
8
W Toruniu urodził się Mikołaj Kopernik
Pomnik Mikołaja Kopernika stanął na toruńskiej starówce. Postać wielkiego astronoma została wielokrotnie upamiętniona poprzez wystawienie wielu pomników w różnych miastach ale też przez nadanie jego imienia różnym miejscom i obiektom. Jeden z kraterów na Księżycu nazwano Kopernik, na Marsie znajduje się krater Kopernik, jedna z planetoid to Coppernicus, jego imieniem nazwano sztuczny pierwiastek copernicum (Cn), jest również patronem centrum nauki w Warszawie.
9
Zespół Staromiejski w roku 1997 został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO
10
Patronem Torunia jest św. Jan Chrzciciel a święto miasta obchodzone jest 24 czerwca
11
Królowa Wisły W zamierzchłych czasach, gdy większość mieszczan toruńskich mówiła po niemiecku, nadano Toruniowi przydomek - Królowa Wisły. Założone przez Krzyżaków miasto zawdzięcza swój rozwój i bogactwo korzystnemu położeniu nad Wisłą.
12
Nadwiślańska panorama została uznana za jeden z siedmiu cudów Polski
13
Miasto założyli Krzyżacy Akt lokacyjny został wystawiony 28 grudnia 1233 roku przez wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego.
14
Największy średniowieczny dzwon w Polsce znajduje się w Toruniu Tuba Dei- taką nosi nazwę- zawieszony jest w katedrze św. Janów od 1500 roku. Ważący ponad 7 ton dzwon używany był, gdy do miasta wjeżdżali królowie. Ma on niepowtarzalny , unikatowy dźwięk, ponieważ odlano go ze stopu miedzi, złota i srebra. Do poruszenia dzwonu potrzeba 6-8 ludzi.
15
"Chcesz runąć? TO RUŃ!" Charakterystycznym miejscem w Toruniu jest Krzywa Wieża. Jest to odchylona od pionu około 1,4 m baszta, która wg legendy dała miastu nazwę. To do niej Wisła miała krzyknąć: "Chcesz runąć? To ruń!"
16
Toruń prawie ze wszystkich stron otoczony jest lasami stanowiącymi tereny rekreacyjne Wśród nich jest Puszcza Bydgoska oraz trzy rezerwaty: Las Piwnicki z 1924 r, najdłuższy rezerwat ichtiologiczny w Polsce- Rezerwat na rzece Drwęcy( z ginącym minogiem rzecznym), oraz unikatowo położony w centrum miasta , na wiślanej wyspie- Kępa Bazarowa.
17
Toruń od 1280 roku należał do Hanzy Organizacja skupiała najpierw kupców, później miasta środkowej i północnej Europy. Zrzeszone w tym związku miasta opanowały całkowicie handel w krajach nad Bałtykiem i Morzem Północnym.
18
W Toruniu do dziś zachowało się około 30 ze 100 wcześniej istniejących spichlerzy Spichlerze te należą do jednych z najcenniejszych i najstarszych tego typu zabytków w Polsce i są świadectwem zamożności Torunia w czasach, gdy był on europejskim ośrodkiem handlowym.
19
W jednym z barokowych spichlerzy mieści się Muzeum Podróżników im. Tonyego Halika
20
Toruń posiada swoją aleję gmerków Na płytach chodnikowych umieszczono 25 gmerków( znaków własnościowych) znaczniejszych toruńskich rodów kupieckich.
21
Po Wiśle pływała legendarna łódka "Katarzynka", która przewoziła pasażerów spod zabytkowych murów na lewy brzeg rzeki. Toruńska "Katarzynka" została upamiętniona w kultowym filmie "Rejs" Marka Piwowskiego
22
Ratusz toruński jest jednym z najwybitniejszych przykładów gotycko-renesansowej architektury mieszczańskiej w Europie W dwudziestoleciu międzywojennym w Ratuszu miała swoją siedzibę Konfraternia Artystów, której inicjatorem był Julian Fałat.
23
Średniowieczne fortyfikacje Torunia należą do najstarszych i najlepiej zachowanych w Polsce
24
Najstarszą toruńską świątynią jest bazylika katedralna pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty
25
W kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, w dobudowanym do prezbiterium mauzoleum spoczywają szczątki królewny szwedzkiej- Anny Wazówny Wewnątrz kościoła, który zgodnie z regułą zakonów żebraczych nie posiada wieży zachowały się malowidła ścienne z XIV w, gotyckie dębowe stalle, epitafia zamożnych rodzin toruńskich czy barokowy ołtarz główny.
26
Pośród barokowych kamienic Torunia najbardziej okazała jest kamienica Pod Gwiazdą Pod konie XV w dom ten należał do znanego włoskiego humanisty Filipa Buonaccorsi zwanego Kallimachem.
27
Najstarszą gospodą w Toruniu jest Gospoda pod Modrym Fartuchem Według tradycji gościli w niej królowie Kazimierz Jagiellończyk i Jan Olbracht a także Napoleon Bonaparte.
28
Najstarszym toruńskim pałacem jest Pałac Eskenów
29
W dawnej drukarni Ernesta Lambecka w 1858 r wydano pierwszą na ziemiach polskich pełną i nieocenzurowaną wersję "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza
30
W kamienicy przy Rynku Staromiejskim urodził się wynalazca telegrafu galwanicznego - Samuel Thomas Soemmerring
31
Jedyny w Europie skansen w samym centrum miasta znajduje się w Toruniu W pasie zieleni otaczającym starówkę usytuowany został Park Etnograficzny. Na jego terenie znajduje się między innymi lapidarium- ekspozycja nagrobków mennonicko-ewangelickich.
32
Toruń zachowuje pamięć o ważnych wydarzeniach ze swojej przeszłości oraz upamiętnia postaci z nią związane,czego wyrazem są liczne pomniki, tablice i instalacje artystyczne Znajdziemy tam pomniki: Mikołaja Kopernika, Józefa Bema,Samuela Bogumiła Linde, Ludwika Rydygiera, Stanisława Moniuszki, Józefa Piłsudskiego, Jana Pawła II, ks. Jerzego Popiełuszko, Henryka Sienkiewicza, Stefana Wyszyńskiego.
33
Na ulicach Torunia spotkać można wiele instalacji artystycznych Filuś - upamiętniający Zbigniewa Lengrena, Pawlak i Kargul, Osioł, który nawiązuje do historycznego pręgierza, Wózek- upamiętniający kręcony w Toruniu film "Prawo i pięść", Planetoida-Toruń, Toruńska Piernikarka czy Toruńska Przekupka
34
Toruń posiada najstarszy w Polsce Ogród Zoobotaniczny Założony w 1797 r przez Johanna Gottlieba Schulza, ma bardzo bogaty zbiór roślin i gatunków zwierząt a także ptaszarnię i herpetarium.
35
Wśród zieleni Bydgoskiego Przedmieścia znajduje się liczący ponad 160 lat tzw. Grzybek Drewniany obiekt architektury parkowej, niegdyś służący jako przystanek tramwaju konnego.
36
W willi przy ul. Bydgoskiej, w dawnym pensjonacie "Zofijówka" mieścił się w latach międzywojennych salon artystyczny Pensjonat prowadziła Kazimiera Żuławska a gośćmi byli m. in. Stanisław Przybyszewski, Witkacy, Juliusz Osterwa.
37
Jedną z atrakcyjniejszych osobliwości Torunia jest Twierdza Toruń Składa się ona z ponad dwustu różnych obiektów pasa fortecznego, którego obwód wynosi ok. 22 km. Ślady umocnień obronnych liczą w Toruniu kilkaset lat.
38
Ciekawostką też zapewne jest współczesny Teatr lalkowy "Baj Pomorski" Jego fronton wygląda jak wielka otwarta szafa. Ozdobiony baśniowymi postaciami wprowadza widzów w niezwykły świat.
39
W toruńskim Planetarium znajduje się interaktywna sala Orbitarium Można w niej sterować urządzeniami repliki sondy kosmicznej Cassini, która jest wykonana w skali 1:2.
